انتخابات در جمهوری اسلامی به عنوان یکی از جلوه های مشارکت سیاسی, کاملا امری پذیرفتنی است و مردم با انتخاب بیش از دویست هزار نفر در شکل های مختلف تصمیم گیری نظیر ریاست جمهوری, مجلس شورای اسلامی, خبرگان رهبری و شوراهای شهر و روستا حضور به هم می رسانند. برگزاری 23 مورد انتخبات در طول 24 سال بعد از پیروزی انقلاب اسلامی, گواه روشنی از این واقعیت است که فعالیتهای انتخاباتی, بخش قابل توجهی از زندگی سیاسی مردم, فعالان, احزاب و گروههای سیاسی را به خود اختصاص داده است.

شاید به گزاف نباشد اگر مهمترین انتخابات در صحنه سیاسی ایران را انتخابات مجلس شورای اسلامی فرض کنیم. هر چند بسیاری, انتخابات ریاست جمهوری را از آن حیث که سرنوشت یک کشور بدست یک نفر سپرده می شود, مهمتر و حساستر از دیگر عرصه های انتخاباتی می دانند ولی بسیاری از آگاهان سیاسی از آن منظر که مجلس بازوی توانمند دستگاههای اجرایی کشور به حساب می آید و دولت تنها مجری قوانینی است که توسط پارلمان به تصویب می رسد, انتخابات مجلس را مهمترین عرصه سیاسی کشور می پندارند.

ما نیز از این منظر که تبلور اندیشه مجلس, توسط دستگاههای اجرایی به منصه ظهورمی رسد, چنین برداشتی را چندان ناصواب نمی دانیم. اما در کنار این حساسیت و اهمیت که انتخابات مجلس شورای اسلامی دارد اگر شرایط و تحولات برهه حاضر را بدان بیفزاییم, پی خواهیم برد که چرا بسیاری از بزرگان سیاسی و تصمیم گیرندگان نظام, از حدود تقریبا یکسال مانده به برگزاری انتخابات مجلس هفتم, تلاش داشته و دارند که افکار عمومی را نسبت به این مقوله اساسی نظام, جلب کنند. موید این سخن, اولین فرمایش مقام معظم رهبری در پیام نوروزی بود که معظم له از برگزاری انتخابات مجلس هفتم به عنوان یک فصل مهم در عرصه سیاسی کشور در سال جاری یاد کردند. شاید در هیچ مقطعی از تاریخ انقلاب اسلامی سراغ نداشته باشیم که رهبری نظام, از حدود یکسال قبل نسبت به برگزاری انتخاباتی در کشور, افکار عمومی را جهت داده و یا رئیس جمهوری مکرر از چنین واقعه مهمی سخن رانده باشند. با توجه به این مباحث, به نظر می رسد تاریخ انقلاب اسلامی وارد مرحله سرنوشت سازی شده است و گروههای سیاسی و ملت ایران امتحان بزرگی را پیش رو دارند. اکنون که کاندیداتوری نمایندگی مجلس, با بیش از 8 هزار نفر به پایان رسیده و انتخابات, وارد فاز دوم اجرایی خود یعنی تایید صلاحیت توسط هیات اجرایی و نظارت شده است, مروری بر سخنان رهبر فرزانه انقلاب در جمع دانشجویان و نخبگان استان قزوین, می تواند افق روشنی را پیش روی مسئولان اجرایی و نظارتی به عنوان دست اندرکاران انتخابات و همچنین ملت ایران به عنوان انتخابگر بازنماید.

اگر تا دیروز دستگاههای اجرایی و نظارتی در مسیر حرکت خود احیانا دچار تردید شده بودند, امروز با توجه به اینکه رهبری, شرایط یک نماینده خوب و کارآمد را بدرستی ترسیم نموده و وظیفه آنها را گوشزد کرده اند, هیچگونه شبهه و تردیدی به صواب نخواهد بود.

رهبر معظم انقلاب در این سخنان تاریخی که شاید نظیر آن را در هیچ دوره ای آنهم در حالی که بیش از دو ماه به برگزاری انتخابات مجلس باقی مانده است, سراغ نداشته باشیم, بدرستی وظایف هیات های اجرایی و نظارتی و ویژگیهای یک نماینده خوب را ترسیم کردند. به تعبیر دیگر با این سخنان حجت بر همگان تمام شد و دیگر جای هیچ اما و اگری باقی نماند. معظم له در این سخنان به موارد زیر اشاره داشتند که کنکاش در آن می تواند افق جدیدی را در ذهن باز کند:

الف) مشروعیت و مقبولیت نظام

مبحث مشروعیت و مقبولیت نظام, شاید از پرچالش ترین زمینه ها در طول سالیان اخیر بین گروههای سیاسی بوده است. رهبر فرزانه انقلاب با تبیین و تشریح پایه های مشروعیت در اسلام, به آیات قرآنی و احادیث معصومین(ع), استناد کرده و فرمودند: در اسلام تقوا و عدالت پایه اصلی مشروعیت است اما این مشروعیت بدون رای مردم, مقبولیت و کارایی ندارد. لذا در اسلام رای مردم اهمیت ویژه ای را داراست. ایشان در واقع مشروعیت نظام را اصل و مقبولیت مردمی و رای آنها را قوام بخش نظام معرفی کردند.

ب) اهمیت و جایگاه مجلس شورای اسلامی

مجلس به عنوان عصاره فضایل یک ملت – به تعبیر حضرت امام (ره) – از جایگاهی ویژه برخوردار است؛ لکن برخی رفتارهای افراطی که کم و بیش همواره شاهد آن بوده ایم, نمی تواند هیچگاه از ارزش و جایگاه آن بکاهد. رهبر معظم انقلاب در تبیین این جایگاه می فرمایند: قانون یعنی سرنوشت یک کشور. بنابراین نمایندگان مجلس با تصویب قوانین, چهار سال سرنوشت کشور و مردم را تعیین می کنند و اهمیت فراوان مجلس شورای اسلامی از همین نکته قابل درک است.

اگر نگاهی هر چند گذرا بر مصوبات مجلس شورای اسلامی در طول ادوار گذشته بیندازیم پی خواهیم برد که در برخی مقاطع مصوباتی باعث شده که کشور از یک چالش و بحران فراگیر نجات پیدا کندو یا بر عکس, جامعه آنچنان دچار مخمصه و بحران شده که راه گریزی از آن نبوده است و تمام این عملکردهای مثبت یا منفی, نشات گرفته و برآیند تصمیماتی بوده که توسط نمایندگان ملت اتخاذ می شده است.

ج) وظیفه مسئولان اجرایی و نظارتی در انتخابات

شاید مهمترین و حساسترین تکلیف در انتخابات بویژه انتخابات مجلس شورای اسلامی, بر دوش هیاتهای اجرایی و نظارتی کشورباشد.هیاتهای اجرایی و نظارت, چشمان امید ملتند و در واقع یک ملت با امید اینکه فیلترهای اجرایی و نظارتی از ورود افراد مغرض و نالایق به درون خانه ملت ممانعت به عمل می آورند,کمتر خویش را درگیر روند شناسایی نمایندگان کارآمد و کاردان کرده اند, هر چند که قصور در این زمینه پذیرفتنی نیست. اهمیت دستگاههای اجرایی و نظارتی مجلس آنچنان زیاد است که رهبر معظم انقلاب می فرمایند: صلاحیت های نامزدهای ورود به مجلس, باید احراز شود و در این زمینه هم وزارت کشور و هم شورای نگهبان مسئولند. این سخن حکایت از آن دارد که بر خلاف دیدگاه برخی مجریان انتخابات که وظیفه دستگاههای نظارتی را, بررسی عدم صلاحیت ها می دانند نه احراز صلاحیت,اینبار رهبری به صراحت بیان فرمودند نمایندگان باید احراز صلاحیت شوند و این مفهومی بسیار وسیع دارد.

د) ویژگیهای یک نماینده خوب

اگر به شرایط گزینش یا معرفی کاندیداها درنظامهای دمکراسی غربی توجه کنیم, در خواهیم یافت که در این کشورها, نوع گزینش و معرفی بر اساس قوانین خاص صورت می پذیرد. ممکن است در کشوری تنها معرفی از کانال یک حزب سیاسی معیار گزینش باشد و یا تعدای از شهروندان با امضا و تایید فردی. او را مناسب برای این تصدی می پندارند و دستگاههای اجرایی هم موظفند بر همان اساسا گزینش کنند. ولی در نظام جمهوری اسلامی ویژگیهای یک نماینده , بسیار متفاوت از نظامهای سیاسی در غرب, نعریف شده است.

در نظام جمهوری اسلامی, علاوه بر دانایی و کفایت سیاسی, کفایت اخلاقی و اعتقادی هم لازم است و باید همه به این مقوله مهم توجه کنند. رهبر معظم انقلاب در تبیین این ویژگی می فرمایند: اخلاق و عقاید و مسئولان برخلاف اخلاق و عقاید مردم, مساله فردی و شخصی نیست بلکه مساله ای عمومی است؛ چرا که اگر فردی معامله گر, باشد, دنبال پرکردن جیب خود و اطرافیانش باشد و یا بیگانه پرست و ترسو و فاسد باشد و به مجلس برود, همین اخلاق و عقاید او منشاء مشکلات فراوانی برای کشور و مردم خواهد شد.

بارها در طول سالیان اخیر شاهد بوده ایم کسانی در کسوت نمایندگی ملت از تریبون مقدس مجلس بدترین اتهامات را به جمهوری اسلامی نسبت می دادند و مبانی ارزش نظام را زیر سوال می بردند. قطعا نماینده ای که مجلس را کانون مخالفت با نظام فرض می کند و در این مسیر گام بر می دارد, شایستگی تکیه زدن بر این جایگاه را نخواهد داشت و لذا رهبری تکلیف این دسته را برای انتخابات مجلس هفتم روشن فرمودند و می طلبد دستگاههای اجرایی و نظارتی نیز کمال دقت را به عمل آورند.

ه) تکلیف مردم در انتخابات مجلس

مهمترین وظیفه مردم در انتخابات این دوره از مجلس همانند دوره های پیشین, حضور گسترده آنان می باشد. در این صورت است که می توان امید داشت نظام سیاسی ایران از همه گزندها مصون خواهد بود. اما در کنار این حضور پرشور, نباید از حضور آگاهانه غفلت کرد. از آنجا که تصمیمات و مصوبات مجلس, کاملا با سرنوشت مردم سروکار دارد, لازم است افرادی به مجلس راه یابند که بتوانند حافظ حقوق آنها باشند. نمی توان بدون در نظر گرفتن ویژگیهای یک نماینده شایسته, توانمند و خداترس, تعدادی را چشم بسته به مجلس فرستاد و در انتظار معجزه بود. چرا که از کوزه همان برون تراود که در اوست.

قطعا نماینده ای که مصالح کشور را مبنای عمل خویش قرار نمی دهد, نمی تواند مطالبات و انتظارات یک ملت را برآورده نماید.

امید آنکه رهنمودهای رهبری, راهنمای راهمان گردد و ضمن برخورداری از انتخاباتی پر شکوه و خنثی کردن توطئه های دشمن, مجلسی انقلابی را رقم زنیم که خادم ملت و رهگشای مشکلات آنان باشد.